ਭਾਰਤੀ ਰੁਪਏ ਨੇ ਅੱਜ ਵਪਾਰਕ ਸੈਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਡਾਲਰ ਮੁਕਾਬਲੇ ਆਪਣੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਨੀਵੀਂ ਪੱਧਰ ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਦਰਜ ਕੀਤੀ। ਮੁਦਰਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਇਹ ਤਿੱਖੀ ਕਮੀ ਸਿਰਫ਼ ਭਾਰਤੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਲਈ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਗਲੋਬਲ ਆਰਥਿਕ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਅਤੇ ਮਹਿਲਾਂ ਦੇ ਵੱਧਦੇ ਦਬਾਵ ਦੇ ਵੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਸੰਕੇਤ ਮੰਨੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਰੁਪਏ ਦੀ ਕਦਰ ਵਿੱਚ ਇਹ ਗਿਰਾਵਟ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਿੱਤੀ ਮਾਹੌਲ, ਆਯਾਤ ਖਰਚੇ ਅਤੇ ਨਿਵੇਸ਼ਕ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ’ਤੇ ਸਿੱਧਾ ਅਸਰ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਗਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਰੁਪਏ ਦੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਪਿੱਛੇ ਕੁਝ ਵੱਡੇ ਕਾਰਨ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹਨ—ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਡਾਲਰ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤੀ, ਗਲੋਬਲ ਅਣਿਸ਼ਚਿਤਾਵਾਂ, ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਦੇ ਵਧੇ ਮੁੱਲ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਿਕ ਰਹੀਆਂ ਸਾਂਝਾਂ। ਅਮਰੀਕੀ ਫੈਡਰਲ ਰਿਜ਼ਰਵ ਦੁਆਰਾ ਵਿਆਜ ਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋ ਰਹੀ ਕੜੀ ਕਾਰਵਾਈ ਨੇ ਡਾਲਰ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਭਰ ਰਹੀਆਂ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਮੁਦਰਾਵਾਂ ’ਤੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਦਬਾਵ ਵਧਿਆ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਰੁਪਏ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਗਲੋਬਲ ਰੋਝਾਨ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਝਟਕਾ ਸਹਿੰਦਾ ਹੋਇਆ ਆਪਣਾ ਸਭ ਤੋਂ ਨੀਵਾਂ ਪੱਧਰ ਛੂਹ ਲਿਆ।
ਰੁਪਏ ਦੀ ਮੁੱਲ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਨਾਲ ਆਯਾਤੀ ਸਾਮਾਨ—ਖਾਸਕਰ ਕੱਚਾ ਤੇਲ, ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ, ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਅਤੇ ਸੋਨਾ—ਹੋਰ ਮਹਿੰਗੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਘਰੇਲੂ ਮਹਿਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੋਰ ਪੱਕੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਘਰੇਲੂ ਉਦਯੋਗਾਂ ’ਤੇ ਵੀ ਇਸ ਦਾ ਦਬਾਵ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿਉਂਕਿ ਉਤਪਾਦਨ ਦੀ ਲਾਗਤ ਵਧੇਗੀ ਅਤੇ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ’ਤੇ ਇਸਦਾ ਅਸਰ ਜ਼ਰੂਰ ਪਵੇਗਾ। ਖਪਤਕਾਰ ਮੁੱਲ ਸੂਚਕਾਂਕ (CPI) ’ਚ ਵਾਧੇ ਦਾ ਜੋਖਿਮ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਰੁਪਏ ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਇਸ ਨੂੰ ਹੋਰ ਤੇਜ਼ੀ ਦੇ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ (RBI) ਸਥਿਤੀ ’ਤੇ ਨਿਗਰਾਨੀ ਰੱਖ ਰਹੇ ਹਨ। RBI ਦੁਆਰਾ ਮੁਦਰਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਹਸਤਕਸ਼ੇਪ, ਡਾਲਰ ਵਿਕਰੀ ਅਤੇ ਤਰਲਤਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਜਿਹੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਰੁਪਏ ਨੂੰ ਸਥਿਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਕ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਗੀ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਗਲੋਬਲ ਦਬਾਵ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਤੁਰੰਤ ਵੱਡਾ ਬਦਲਾਅ ਆਉਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ। ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਇਸ ਸਮੇਂ ਵਿੱਤੀ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ, ਨਿਵੇਸ਼ਕ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਅਤੇ ਵਪਾਰ ਸੰਤੁਲਨ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।
ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਨਿਰਯਾਤ ਖੇਤਰ ਲਈ ਕੁਝ ਰਾਹਤ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਕਮਜ਼ੋਰ ਰੁਪਏ ਨਾਲ ਭਾਰਤੀ ਉਤਪਾਦ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਮੁਕਾਬਲਾਤਮਕ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਵਧੇ ਉਤਪਾਦਨ ਖਰਚੇ ਇਸ ਲਾਭ ਨੂੰ ਸੀਮਿਤ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਮੌਜੂਦਾ ਸਥਿਤੀ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਰੁਪਏ ਦੀ ਰਿਕਾਰਡ ਗਿਰਾਵਟ ਸਿਰਫ਼ ਇਕ ਮੁਦਰਾਤਮਕ ਘਟਨਾ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਬਣ ਰਹੀ ਅਣਿਸ਼ਚਿਤਤਾ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ। ਮਹਿਲਾਂ ਦੇ ਬੱਦ ਰਹੇ ਦਬਾਵ ਅਤੇ ਗਲੋਬਲ ਵਪਾਰਕ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਚਿੰਤਾ ਵਧਾਈ ਹੈ। ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਗੀ ਅਪੀਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਬਦਲਦੇ ਹਾਲਾਤਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦਿਆਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਤ ਆਰਥਿਕ ਰਣਨੀਤੀ ਅਤੇ ਸਥਿਰਤਾ ਲਈ ਨੀਤੀਆਂ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾਣ।
ਰੁਪਏ ਦੀ ਕਦਰ ਵਿੱਚ ਆਈ ਇਹ ਰਿਕਾਰਡ ਗਿਰਾਵਟ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਲਈ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਸੰਕੇਤ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਨਭਾਲਣ ਲਈ ਤੁਰੰਤ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।
